Το Εγώ και ο Χώρος

Tι θα σκεφτεί για εμένα; Δεν θα τα καταφέρω! Αν είμαι ο εαυτός μου, θα με εγκαταλείψει. Είναι πολύ δύσκολο, δεν θα τα καταφέρεις! Έτσι κάνετε στο σπίτι σου; Στο σπίτι μου το κάνουμε έτσι! Το κεφάλι σου φαίνεται μεγάλο! Το κεφάλι μου είναι μεγάλο. Θα γελοιοποιηθείς, μην σηκώσεις το χέρι. Δεν θα με πάρουν στην δουλεία. Οι άνθρωποι είναι κλειστοί. Δεν με ακούς! Δεν θέλω να σε ακούσω! Τι θα σκεφτεί για εμένα; Τι σκέφτεσαι για εμένα; Τι φοράς; Τι φοράω, τι πρέπει να φορέσω; Τι να πω; Να το πω; Δεν πρέπει να το πω! Μιλάς πολύ δυνατά! Μιλάς πολύ σίγα. Δεν χρειάζεται να μιλήσω. Πες καλημέρα. Ζήτα συγνώμη. Πες ευχαριστώ. Καλημέρα, συγνώμη, ευχαριστώ...

Λέξεις και συναισθήματα, που συχνά μας φέρνουν στην θέση του υποκειμένου, ενώ με την ίδια συχνότητα μας κάνουν να λειτουργούμε ως αντικείμενα.

Νιώθω ότι δεν έχω χώρο... Νιώθω εγκλωβισμένος στον χώρο σου, στον χώρο μου.

Ποια είναι η σύνδεση μεταξύ της έννοιας της επικοινωνίας και αυτής του χώρου;

Ένας χώρος, με την συμβατική του έννοια, είναι ένας τόπος, μια τοποθεσία με ακριβή γεωγραφικό προσδιορισμό. Η αντίληψή μας για αυτόν αλλάζει όταν βρισκόμαστε εκτός των καθορισμένων μας πλαισίων, όπως π.χ. σε έναν δρόμο που ερχόμαστε σε επαφή με διάφορα ακούσματα και ερεθίσματα (κίνηση των αυτοκινήτων, καιρικά φαινόμενα κλπ.). Επίσης όταν βιαζόμαστε, όταν είμαστε άρρωστοι ή όταν βιώνουμε συναισθήματα, ο χώρος μας μεταβάλλεται μονομιάς.

Αντίστοιχα, ο εαυτός μας διαμορφώνεται και υπάρχει σε έναν δικό του χώρο, αλληλεπιδρά επικοινωνώντας με άλλους χώρους και ζει σε ετεροτοπίες. Έτσι είμαστε ικανοί να δώσουμε χώρο στους άλλους, να υπερισχύσει ή όχι ο δικός μας χώρος, να κλειστούμε ή να μοιραστούμε τον χώρο μας.

Η έννοια του εγώ μπορεί να ισοδυναμεί με χίλιες εικόνες και χίλιους χώρους. Πόσα αντίγραφα του εαυτού μας ψάχνουμε σε έναν κόσμο που τον συνθέτουν διάφοροι κόσμοι, ώστε να νιώσουμε οικεία; Επιπλέον, τι γίνεται όταν προστίθενται σε αυτόν και οι λέξεις“διαφέρω”, “δέχομαι”, “ανέχομαι”, “επικοινωνώ”, “φιλάω”, “αγκαλιάζω”; Είμαστε ικανοί να καταλάβουμε και να λειτουργήσουμε με την φράση “δεν είμαι εσύ” και να δημιουργήσουμε χώρους επικοινωνίας με τους άλλους; Και τελικά, πόσο σπουδαίο είναι να παρατηρήσουμε τους άλλους, και αντί να τους αναγκάσουμε να περπατήσουν με τον δικό μας τρόπο, να περπατήσουμε μαζί, ή και όχι;

Αν τελικά καταφέρουμε να δημιουργήσουμε δρόμους επικοινωνίας και να ισορροπήσουμε σε έναν κόσμο που τον συνθέτουν τόσοι άλλοι, η “καλημέρα” μας θα ακουστεί διαφορετικά και ίσως απαντηθεί. Πάνω από όλα, ωστόσο, θα είμαστε ικανοί να παρατηρήσουμε τον κόσμο μέσα από τα δικά μας μάτια, αλλά και μέσα από το βλέμμα των άλλων. Και να καταλάβουμε ότι δεν είναι επίπεδος.

Καλλιόπη Κουτροπούλου

Ειδ. Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας - Θεατροπαιδαγωγός